नक्की ऐका

मी विडंबनकार कसा झालो

 नाट्य परिषद सांगली, आयोजित #नाट्यपंढरी_वाचनकट्टा  आज दि. १६  सायं. ७ वा. l  भाग २८९ l कथावाचन l  लेखक : प्रल्हाद केशव अत्रे l वाचक : श्री. ...

Friday, May 3, 2019

उत्प्रेरक


🔅🔆 उत्प्रेरक -(अर्थातच कॅटॅलिस्ट) 🔆🔅

मंडळी 🙏🏻
मला वाटत आपण ८ वी  ते  १० वी मध्ये कुठल्यातरी वर्षी रसायन शास्त्र या विषयात हा विषय शिकलोय . 'उत्पेरकाची' शास्त्रीय दृष्ट्या व्याख्या :-
"ज्या पदार्थाच्या उपस्थितीमुळे एखाद्या रासायनिक विक्रियेचा/प्रक्रियेचा वेग बदलतो अशा पदार्थाला उत्प्रेरक म्हणतात व या क्रियेला उत्प्रेरण म्हणतात".
ब-याचदा हा  उत्प्रेरक प्रत्यक्ष भाग घेत नाही पण त्याच्या उपस्थितीमुळे  मात्र इतर सुप्त घटक अचानक जागे होऊन  रासायनिक क्रिया घडते ( घटना घडते )

मंडळी , प्रत्यक्ष आपल्या जीवनातही असे अनेक उत्प्रेरक कळत-नकळत  येतात जे आपल्याला मदत करून जातात ,आपल्या जीवनाला कलाटणी देतात, या घटनेनंतर  मी बदललो, माझ्यात बदल झाला  असे आपणास वाटायला लागते .
अशा सर्व घटना, संबधीत व्यक्ती, परिस्थिती  हे आपल्यासाठी उत्प्रेरकच . प्रत्येकाने हे उत्प्रेरक आपापले शोधायचे .

काही उत्प्रेरकांचा सरळ सहभाग असतो.  उदा. आपले पालक - नातेवाईक , मित्र , शिक्षक इ, जे आपल्याला वेळोवेळी  भानावर आणतात , रागवतात , टोचून बोलतात  पण हे ते सगळं करतात ते आपल्या भल्यासाठी. आपल्यातील सुप्त गुण ( चांगले )  वाढीस लागून एका विशिष्ट दिशेने  ( फोकस)  आपला प्रवास व्हावा असा त्यांचा  उद्दात्त  हेतू असतो. कधी कधी मला असे वाटते 'निंदकाचे घर असावे शेजारी ' असे म्हणले जाते ते याच आपल्या फायद्यासाठी.

काही  उत्प्रेरक  आपण लांबून बघतो, टीव्हीवर बघतो , काही आपले आदर्श असतात पण त्यांचा  प्रत्यक्ष  आपल्याशी कधी संबंध आलेला नसतो. ते  आपल्याला अनेक गोष्टी शिकवतात, आपल्याला वेगळा विचार करायला भाग पाडतात. आपल्या यश -अपयशाचा त्यांच्यावर  काहीही परिणाम  होणार नसतो, ते आपल्याला ओळखतही नसतात  पण त्यांच्या  बाबतची एखादी गोष्ट , घटना आपल्याला मात्र एखादे  ध्येय ठेऊन वाटचाल करायला प्रवृत्त करते.   
अरे काय काढली मॅच त्याने ! वाटलं नव्हतं जिकेलं, अशी घटना आपल्याला स्फूर्ती देऊन जाते ( अशक्य वाटणारी  गोष्ट प्रत्यक्षात घडणे).
 एखाद्या  वक्त्याचे व्याख्यान, एखादे प्रवचन,  एखादे  ऐतिहासिक पुस्तक , सिनेमा  , लहान वयात यशाच्या शिखरावर गेलेल्या व्यक्ती , एखादं मस्त गाणे ,  मित्रांबरोबरची / समवयस्क व्यक्तींबरोबरची  सहल, सूर्योदय / किंवा सूर्यास्ता वेळचे विलोभनीय दृश्य  इ इ इ

 अशा उत्प्रेरकांना शोध आपण आपल्या पद्धतीने घ्यायचा.  कधी कधी  आपण स्वतः :इतरांसाठी असा उत्प्रेरक बनायचं. 

खाली लिहिलेली काही वाक्य -ve म्हणून वापरलेली आपण नेहमीच बघतो/ ऐकतो,  पण ही वाक्य आपण एक चॅलेंज म्हणून घेतली तर यांच्यासारखा उत्पेरक नाही. आता जेंव्हा केंव्हा अशी वाक्ये 👇🏻ऐकाल तेंव्हा हे लिखाण आठवा आणि दुप्पट जोमाने कामाला लागा 😉

🗣तुला आयुष्यात काहीही जमणार नाही
🗣एक गोष्ट व्यवस्थित केलीस तर शप्पथ
🗣हे ! शक्यच नाही तूला जमणे.
🗣तुझे  काय कर्तृत्व ? सगळं आयत मिळालय  तुला ?🤭
🗣काय टुकार / सुमार/ घाणेरडं  लिहितोस.
 इ इ इ इ. 😛

'कौतुकाचे दोन शब्द' जसे जरुरी आहेत तसेच ही 'उत्प्रेरके' ही 'मोलाची' आहेत हे नक्की

मंडळी, कधी कधी  गावाबाहेरच्या  देवळात  जाऊन ( गर्दी नसलेल्या ठिकाणच्या )
गाभा-यातील मूर्तीला  मनापासून केलेला नमस्कार आणि त्यातून मिळालेली आंतरिक शांती , समाधान हे पण एक वेगळे उत्प्रेरकच नाही का?
घेतलाय तुम्ही हा स्वर्गीय अनुभव ????

या लेखनाची समाप्ती श्री रामदास स्वामींच्या या काही ओळीने  🌷

हवाया नळे बाण भांडी अनंते !
बळे सोडितां जाति आकाशपंथे !
बती लागता वेळ नाही उठाया !
तयाचे परी स्फूर्ती दे देवराया !!

सर्वांचे कल्याण होऊ दे हीच इच्छा 🙏🏻

📝अमोल केळकर
a.kelkar9@gmail.com
poetrymazi.blogspot.in
Please Share it! :)

No comments:

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...